آیا می دانید علت بالا رفتن فشار خون چیست؟ +جزئیات کامل و عکس

بالا رفتن فشار خون و مشکلات حاصل از آن

بالا رفتن فشار خون امروزه به دلیل سبک زندگی کم‌تحرک و رژیم‌های غذایی نامناسب به شدت در جوامع مختلف شیوع پیدا کرده است. همه‌ ما معمولا در خانواده‌هایمان با این بیماری از نزدیک برخورد داشته‌ایم و می‌دانیم با اینکه بیماری خاموشی به نظر می‌رسد اما بسیار خطرناک است و اگر درست کنترل نشود می‌تواند عوارض جدی در بر داشته باشد. بسیاری از افراد بدون اینکه دلیل آن را بدانند مبتلا به بیماری پر فشاری خون می شوند و وقتی به پزشک مراجعه می کنند دکتر به آنها می گوید که فشار خون بالا دارید.

فشار خون به مقدار فشاری گفته می‌شود که توسط خون به دیواره رگ‌ ها وارد می شود، هنگامی که قلب خون بیشتری را به رگ ها پمپاژ می کند فشار خون بالا می رود. امروزه فشار خون بالا یکی از مشکلات بهداشتی در جهان محسوب می‌شود و ۳۰ درصد مردم جهان به پر فشاری خون مبتلا هستند.

فشار خون به کمک دو عدد اندازه گیری و بیان می شود. به عنوان مثال گفته می شود که “فشار خون ۱۲۰ روی ۸۰” یا “فشار خون ۱۲ روی ۸”. عدد اول فشار خون سیستولیک است که نشان دهنده ی حداکثر فشار خونی است که بر اثر ضربان قلب در شریان ها به وجود می آید.عدد دوم فشار خون دیاستولیک است که نشان دهنده ی حداقل فشار خون موجود در شریان هاست و زمانی را نشان می دهد که قلب در حال استراحت و پر شدن مجدد است. واحد اندازه گیری فشار خون “میلی متر جیوه – mmHg” می باشد.

مقدار طبیعی فشار خون ۱۲۰ روی ۸۰ میلیمتر جیوه است. مقدار بین ۱۲۰ روی ۸۰ تا ۱۳۹ بر روی ۸۹ به عنوان مرحله پیش از فشار خون بالا در نظر گرفته می شود. فشار خون ۱۴۰ روی ۹۰ و بیشتر از آن نیز نشان دهنده ابتلا به فشار خون بالاست.

علائم بالا رفتن فشار خون

فشار خون بالا یا پُرفشاری خون، یک بیماری مزمن است که معمولا با چند علامت و گاهی هم بدون هیچ نشانه‌ای بروز می‌کند. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که فشار خون به صورت ناگهانی بالا می‌رود و وضعیتی به وجود می‌آورد که بیمار باید تحت مراقبت‌های فوری پزشکی قرار بگیرد. علائمی که معمولا به ندرت دیده می‌شوند شامل سرگیجه، سر درد و خونریزی بینی هستند.

علائم فشار بالا عموما محدود هستند و گاهی هیچ نشانه‌ای از این بیماری در فرد دیده نمی‌شود. خیلی از افراد بدون آنکه اطلاعی از آن داشته باشند، سال‌ها دچار این بیماری هستند. در حقیقت، فشار خون بالایی که کنترل نشود، به سرخرگ‌ها آسیب می‌رساند و همچنین عاملی خطرناک برای بروز سکته‌های قلبی و مغزی و بیماری‌های قلبی-عروقی است.

علت بالا رفتن فشار خون در افراد

۱- سن

خطر ابتلا به فشار خون بالا با افزایش سن زیاد می شود. در اوایل میانسالی یا تقریبا نزدیک ۴۵ سالگی، فشار خون بالا در مردان شایع تر است. در زنان احتمال ابتلا به فشار خون بالا بعد از ۶۵ سالگی بیشتر است.

۲- نژاد

در میان سیاه پوستان فشار خون بالا معمول تر است، اغلب سیاه پوستان در سنین پایین تر نسبت به سفیدد پوستان به آن مبتلا می شوند. هم چنین عوارضی جدی مانند سکته ی مغزی، حمله ی قلبی و نارسایی کلیه در سیاه پوستان شایع تر است.

۳- سابقه خانوادگی

فشار خون بالا تمایل به استمرار در خانواده دارد.

۴- اضافه وزن یا چاقی

هر چه وزنتان بیشتر باشد ، بافت های بدنتان خون بیشتری برای تامین اکسیژن و مواد مغذیی نیاز دارند. با افزایش حجم خون در حال گردش از طریق عروق خونی، فشار بر روی دیواره های شریان ها نیز افزایش می یابد.

۵- عدم فعالیت فیزیکی

افرادی که غیر فعال هستند ضربان قلب بالاتری دارند. هر چه ضربان قلب بالاتر باشد، قلبب در هر انقباض باید سخت تر کار کند و فشار قوی تری روی شریان ها ایجاد کند. عدم فعالیت بدنی خطر ابتلا به اضافه وزن را نیز افزایش می دهد.

۶- استفاده از توتون و تنباکو

سیگار کشیدن یا استعمال دخانیات فشار خون را به سرعت به طور موقت افزایش میی دهد، و هم چنین مواد شیمیایی موجود در دخانیات می توانند به پوشش دیواره های شریان ها آسیب برسانند. در واقع باعث تنگ شدن شریان ها می شوند که افزایش فشار خون را به دنبال دارد. قرار گرفتن در معرض دود هم می تواند فشار خون را افزایش دهد.

۷- نمک ( سدیم ) بیش از حد در رژیم غذایی

سدیم بیش از حد در رژیم غذایی می تواند باعث حفظ سیالات بدنن شود، که فشار خون را افزایش می دهد.

۸- پتاسیم بیش از حد کم در رژیم غذایی

پتاسیم کمک می کند تا مقدار سدیم در سلول های متعادل باشد. اگر بهه اندازه ی کافی پتاسیم در رژیم غذایی خود دریافت نکنید و یا پتاسیم کافی در بدنتان حفظ نکنید ، ممکن است سدیم زیادی در خون شما تجمع یابد.

۹- کمبود ویتامین D در رژیم غذایی

هنوز مشخص نشده است که عدم دریافت میزان کافی ویتامین D در رژیمم غذایی می تواند به فشار خون بالا منجر شود یا خیر. ممکن است ویتامین D یک آنزیم تولید شده توسط کلیه را تحت تاثیر قرار دهد که کار آن آنزیم متعادل ساختن فشار خون است.

۱۰- مصرف بیش از حد الکل

با گذشت زمان، نوشیدن بیش از حد الکل می تواند به قلب شما آسیب برساند. مصرفف بیشتر از دو نوشیدنی در روز برای مردها و بیش از یک نوشیدنی در روز برای زنان خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهد. اگر الکل مصرف می کنید ، این کار را در حد اعتدال انجام دهید. برای بزرگسالان سالم، این بدان معناست که تا یک نوشیدنی در روز برای زنان در تمام سنین و مردان بالاتر از ۶۵ سال، و تا دو نوشیدنی در روز برای مردان ۶۵ ساله و جوانتر مجاز است. یک نوشیدنی برابر با ۱۲ اونس آبجو، ۵ اونس شراب یا ۱.۵ اونس از مشروبات الکلی ۸۰ درصد می باشد.

۱۱- استرس

سطح بالای استرس می تواند به افزایش موقت فشار خون منجر شود. اگر برای آرام شدن دست بهه خوردن زیاد، استفاده از دخانیات و نوشیدن الکل می زنید، پس بهتر است بدانید که فقط مشکلات فشار خون بالا را افزایش می دهید.

۱۲- بیماری های مزمن

بیماری های مزمن نیز ممکن است خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهند، مانند بیماریی های کلیوی، دیابت و آپنه خواب

۱۳- بارداری

گاهی اوقات بارداری نیز منجر به فشار خون بالا می شود. اگر چه فشار خون بالا در بزرگسالان شایع است، کودکان نیز در معرض خطر قرار دارند. در برخی کودکان، فشار خون بالا ناشی از مشکلات کلیوی یا قلبی است. اما تعداد بسیاری از کودکان با عادات زندگی فقیرانه مانند رژیم غذایی ناسالم، چاقی و عدم تحرک ، به فشار خون بالا دچار می شوند.

بیماریهای ناشی از بالا رفتن فشار خون

۱- حمله یا سکته قلبی

فشار خون بالا باعث سختی و افزایش ضخامت سرخرگ های خونی می شود (آترواسکلروز) که این امر باعث حمله قلبی،سکته قلبی و سکته مغزی می شود.

۲- آنوریسم

آنوریسم عبارت است از اتساع (باد کردن) یا بیرون‌زدگی دیواره یک سرخرگ در اثر ضعف دیواره سرخرگ‌. پمپ کردن خون در رگ ها علی رغم داشتن فشار خون بالا، باعث ضخیم شدن عضله قلب می شود. در نتیجه قلب به سختی خون را پمپ می کند و دچار نارسایی می شود.

۳- تنگ و ضعیف شدن رگ های خونی در کلیه ها

در این حالت کلیه ها نمی توانند به درستی کار خود را انجام دهند.

۴- ضخیم شدن، تنگی و یا پارگی رگ های خونی در چشم ها

در این حالت بینایی فرد کم می شود.

۵- سندرم متابولیک

سندرم متابولیک یکی از اختلالات مربوط به متابولیسم بدن است که شامل افزایش اندازه دور کمر، تری گلسیرید خون بالا، کاهش کلسترول خوب یا HDL ، فشار خون بالا و افزایش هورمون انسولین است.
اگر فشار خون فرد بالا باشد، احتمال ابتلا به سایر اجزای این سندرم زیاداست. هر چقدر اجزای بیشتری از این سندرم را داشته باشید، بیشتر دچار دیابت، بیماری قلبی و سکته می شوید.

۶- مشکل حافظه و یادگیری

فشار خون بالا روی توانایی فکر کردن، یادآوری و یادگیری فرد تأثیر می گذارد.

عواملی که باعث بالا رفتن فشار خون خون می شوند

BPA ( پارا امینوبنزوئیک اسید)

ماده شیمیایی نگهدارنده «BPA» موجود در برخی قوطی ها و شیشه های پلاستیکی می تواند با راه یافتن به مواد غذایی و نوشیدنی، باعث افزایش فشارخون شود. نتایج بررسی ها نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض این مواد شیمیایی با بیماری قلبی و فشارخون ارتباط دارد. برای کاهش خطر از محصولات عاری از BPA استفاده کنید. مصرف غذاهای کنسروی را کاهش دهید، از ظروف غیرپلاستیکی مانند شیشه، استیل و چینی برای سرو غذاها و نوشیدنی های داغ استفاده کنید. از قرار دادن غذا در ظروف پلاستیکی ساخته شده با BPA برای گرم کردن آن بپرهیزید. زیرا با استفاده مکرر احتمال شکسته شدن و نفوذ این ماده شیمیایی به مواد غذایی بیشتر می شود.

قند

به گفته محققان مصرف قند می تواند بیشتر از نمک به قلب آسیب برساند. قندی که به غذاها و نوشیدنی های صنعتی افزوده می شود نقش عمده ای در افزایش فشارخون دارد. به نقل از Webmd ،محققان آمریکایی مصرف روزانه حداکثر ۶ قاشق چای خوری شکر را به زنان و ۹ قاشق چای خوری را به مردان توصیه می کنند و نه بیشتر.

آپنه (ایست تنفسی) خواب

این اختلال به خر و پف کردن، بی خوابی و احتمالاً فشارخون بالا منجر می شود. زیرا با ایجاد تداخل در عملکرد سیستم تنفسی، باعث کاهش اکسیژن در بدن می شود. در این شرایط مغز و سیستم اعصاب علایمی ارسال می کند تا روند اکسیژن رسانی به قلب و مغز افزایش پیدا کند و در نتیجه رگ های خونی تنگ می شود. افت مکرر میزان اکسیژن خون همراه با کاهش کیفیت خواب نیز می تواند ترشح هورمون های استرس زا را تحریک کند و ضربان قلب را افزایش دهد و خطر افزایش فشارخون را بیشتر کند. تغییر در شیوه زندگی مانند کاهش دادن وزن، می تواند به طور موفقیت آمیزی آپنه خواب را درمان کند.

احساس تنهایی

احساس تنهایی نه تنها بر اعتماد به نفس و میزان استرس تأثیر می گذارد بلکه باعث بالا رفتن فشارخون نیز می شود. بنابراین، منزوی نشوید و وقت بیشتری را با دوستان و نزدیکان بگذرانید.

جکوزی و سونا

رفتن به جکوزی و سونا به ویژه در هوای سرد یا زمانی که عضله و مفصل شما درد می کند، باعث آرامش می شود اما اگر فشارخون شما بالاست از رفتن به این دو مکان بپرهیزید زیرا حرارت ایجاد شده از جکوزی و سونا باعث باز شدن رگ ها می شود. همچنین اگر پزشک، شما را از انجام دادن ورزش های متعادل منع کرده است از استفاده از جکوزی و سونا بپرهیزید. کنترل دمای سونا سخت است اما می توانید دمای جکوزی را تنظیم کنید.

دارو

اگرچه دارو برای درمان و کمک به بهبودی فرد در نظر گرفته شده است اما مصرف برخی داروها باعث افزایش فشارخون می شود. محققان می گویند افرادی که به طور روزانه استامینوفن مصرف می کنند بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به فشارخون بالا قرار می گیرند. مصرف برخی مسکن ها و داروهای ضد التهابی مانند پروفن، ادویل، ناپروکسن سدیم و داروهای ضد افسردگی مانند نپرامین و… باعث افزایش فشارخون می شود. برخی مکمل های گیاهی مانند جینسینگ، شیرین بیان و… نیز می توانند باعث افزایش فشارخون شوند.

توصیه های مهم برای کاهش فشار خون

از آنجایی که بسیاری از افراد مبتلا به فشارخون، از بیماری خود آگاه نیستند، توصیه بر کنترل منظم آن وجود دارد، زیرا این بیماری مانند بالا بودن چربی‌های خون، می ‌تواند برای سال ها بی‌ سر و صدا وجود داشته باشد، بدون آن که هیچ گونه علائمی را در شخص مبتلا بروز دهد. از این رو مواردی به شکل توصیه ‌وار در زیر مطرح می ‌گردد و امید است با به کاربندی این موارد، به حل مشکل بالا بودن فشارخون بپردازید:

۱ – مصرف آب سالم و گوارا را به میزان قابل توجهی در روز توصیه می ‌کنم. یک لیوان آب میوه ی رقیق شده با اندکی پودر ویتامین C ، موجب بهبود عملکرد دستگاه ایمنی و ترمیم سرخرگ‌ها می ‌شود.

۲ – مصرف نان‌ها و مواد کربوهیدراتی تهیه شده از آردهای سفید و بدون سبوس (تصفیه شده) را به حداقل برسانید و از نان‌های سبوس‌دار به خصوص حاوی سبوس جو دو سر استفاده کنید.

۳ – مصرف قند و شکر و سایر فرآورده‌های تهیه شده از آنها مثل نوشابه‌ها، مربا، ژله، شکلات، کیک‌ها و شیرینی‌ها را محدود یا حذف کنید.

۴ – تحقیقات ثابت کرده است که کودکان پیش دبستانی که هر روز ۴ وعده میوه و سبزی و دو وعده لبنیات مصرف می ‌کنند، در نوجوانی فشار خون پایین‌ تری نسبت به سایر افراد دارند و در اصل احتمال ابتلا به حمله ی قلبی، سکته و سایر بیماری های ناتوان ‌کننده در افرادی که زودتر به فشار خون مبتلا می ‌شوند، بیشتر است.

۵ – سعی کنید غذا را کامل بجوید و حتماً غذای خود را در محیطی آرام و به دور از استرس و تشنج میل فرمایید.

۶ – با اجتناب از مصرف غذاهای خیلی گرم یا خیلی سرد، اعمال هضمی را بهبود بخشید.

۷ – نوشیدن هر نوع نوشیدنی را با غذا و در کنار غذای اصلی به دلیل تداخل در هضم محدود کنید.

۸ – از مصرف غذاهای سرخ کرده یا غذاهایی که در درجه ی حرارت‌های بسیار بالا و یا با مدت زمان طولانی تهیه می ‌شوند، خودداری کنید و به خاطر داشته باشید، استفاده ی چند باره از روغن‌های آشپزی عاملی در بالا بردن فشار خون است.

۹-از مصرف مواد حاوی افزودنی‌ها و غذاهای فرایند شده که حاوی مقدار زیادی نمک و ادویه‌ها هستند، مثل انواع سوسیس و کالباس، غذاهای کنسروی، شورها، ترشی‌ها و چاشنی‌های کارخانه ‌ای جداً خودداری کنید.

۱۰ – چای، قهوه و شکلات را بسیار محدود کنید و تا ۱ ساعت پس از صرف غذا چای ننوشید و به جای آنها از چای‌ها و دم‌کردنی‌های گیاهی (مثل گل گاو زبان) استفاده کنید.

۱۱ – از مصرف نمک و غذاهای پُر نمک و ادویه بپرهیزید. به جای نمک می ‌توانید از سبزیجات تازه یا خشک، ادویه‌‌جات مفید (زردچوبه– دارچین و…)، پودر سیر و پیاز و آب لیموی تازه استفاده کنید.

۱۲ – موادی مثل کره، خامه، مارگارین، دنبه، سس‌ها و روغن‌های جامد را از برنامه ی غذایی حذف کرده و به جای آنها از روغن زیتون– روغن‌های گیاهی مایع و روغن‌ ماهی استفاده کنید.

۱۳ – مغز‌ها و دانه‌های گیاهی مثل گردو حاوی موادمغذی بی ‌شماری هستند. می ‌توانید از آنها در رژیم غذایی روزانه بهره ببرید. استفاده از آنها در سالادها به خوش طعم و مقوی کردن آنها کمک شایانی می ‌کند.

۱۴ – حداقل ۳ بار در هفته ماهی بخورید و به جای گوشت‌های قرمز سعی کنید از گوشت سفید استفاده کنید.

۱۵ – از استرس بپرهیزید، زیرا یکی از عوامل بالا بردن فشار خون که بسیار سریع هم عمل می‌ کند، استرس و عصبانیت است.

۱۶ – هر روز زمانی را برای استراحت در نظر بگیرید و به خاطر داشته باشید، کار کردن بی ‌وقفه بیشترین فشار را بر سلامتی شما وارد خواهد آورد. حتی اگر عادت به خوابیدن در میانه ی روز ندارید، برای دقایقی چشم‌ها را روی هم گذاشته و به استراحت بپردازید.

۱۷ – ورزش‌هایی مثل: پیاده ‌روی، شنا، دوچرخه?سواری ورزش‌های مناسبی برای پایین آوردن فشار خون به شمار می ‌آیند. بنابراین حداقل ۳ بار در هفته و هر بار حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید.

۱۸ – از گلپر، آویشن، نعناع خشک، کنجد و… به جای نمک استفاده کنید.

۱۹ – سیگار را به طور کامل از برنامه ی‌ زندگی خود حذف کنید.

درمان دارویی فشار خون بالا

اگر تغییر در سبک زندگی بی‌فایده‌ بود، داروهای مختلفی وجود دارند که می‌توان برای درمان فشار خون بالا از آن‌ها استفاده کرد. در اکثر موارد بیش از دو دارو مورد نیاز است.

• داروهای مُدر، سدیم اضافی را از بدن خارج می‌کنند. این داروها معمولا به همراه قرص‌های دیگر استفاده می‌شوند.
• مسدود کننده‌‌های گیرنده‌ی آدرنریک بتا، ضربان قلب را کُند می‌کنند که باعث کاهش جریان خون در شریان‌ها می‌شود.
• بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، از تنگ شدن شریان‌ها جلوگیری می‌کنند.
• مسدود‌کننده‌های آلفا، اجازه نمی‌دهند عصب‌ها، شریان‌ها را تنگ کنند و در نتیجه، خون می‌تواند آزادانه جریان داشته باشد.
• مسدود کننده‌های آلفا به علاوه‌ی بتا، کارکرد مشابهی دارند به علاوه‌ی اینکه ضربان قلب را نیز کُند می‌کنند.
• بازدارنده‌های مرکزی آدرنالین، باعث کاهش فرستادن سیگنال‌های عصبی توسط مغز می‌شود. (این کار از تنگ‌تر شدن شریان رگ‌ها جلوگیری می‌کند.)

چه زمانی برای فشار خون باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر بعد از درمان‌هایی که در بالا ذکر شد هنوز هم فشار خون‌تان تغییری نکرد، حتما به پزشک مراجعه کنید. پایین نیامدن فشار خون نشان دهنده‌ی دلیل دیگری برای افزایش فشار خون شما است. اگر هر کدام از علائم زیر را هم مشاهده کردید فورا به پزشک مراجعه کنید:

• تار شدن دید
• خستگی مفرط
• حالت تهوع
• گیج بودن
• نفس‌تنگی

ممکن است موارد بالا، علائم مشکل دیگری یا عوارض منفی داروها باشند. در این حالت، شاید نیاز باشد که داروی دیگری برای شما تجویز شود که عوارض کمتری برای‌تان داشته باشد.

در نهایت وقتی متوجه شدید که فشار خون بالا دارید، باید برای همیشه فشار خون‌تان را کنترل و درمان کنید. این احتمال وجود دارد که فشار خون شما به حالت عادی برگردد، ولی خیلی به ندرت این اتفاق رخ می‌دهد. داروها و تغییراتی که در سبک زندگی به وجود می‌آورید باید ادامه‌دار باشند تا بتوانید همیشه فشار خون‌تان را ثابت نگه دارید. این روش‌های درمانی همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و سکته‌ مغزی را نیز کاهش می‌دهند.